sobota, 4 grudnia 2010

Powstanie i kształtowanie się Internetu

Historia Internetu sięga już ponad ćwierć wieku wstecz. Wszystko zaczęło się we wczesnych latach sześćdziesiątych. W Ameryce w tamtych latach władzę sprawował Kennedy, a na listach przebojów oczywiście panowali Beatlesi.


Właśnie wtedy miał miejsce kryzys kubański, czyli próba rozmieszczenia radzieckich rakiet z głowicami nuklearnymi na Kubie – kilkaset kilometrów od terytorium USA. Amerykanie chyba po raz pierwszy w historii przejęli się możliwością ataku nuklearnego na ich kraj. Przeprowadzone wówczas analizy dowiodły, że amerykańskie systemy telekomunikacyjne i wojskowe systemy przepływu informacji są zupełnie nieodporne na zakłócenia, jakie może wywołać zniszczenie fragmentów tych systemów. W obliczu wybuchu wojny atomowej potrzebna była sieć transmisji danych, która przetrwałaby taki atak. Pierwszą konkretną koncepcję sieci tego typu przedstawił pracownik przedsiębiorstwa RAND Paul Baran1. Pomysłem Barana była sieć, w której każdy komputer mógłby komunikować się z dowolnie wybranym innym komputerem. Wtedy stanowiło to ideę rewolucyjną, która na owe czasy była zaprzeczeniem zdrowego rozsądku. Architektura zaproponowanej sieci przewidywała brak scentralizowanej kontroli. W przypadku zniszczenia jednego, dziesięciu czy stu węzłów system wciąż miał działać. Głównym celem było połączenie wszystkich systemów wojskowych i komputerów uniwersyteckich w jedną gigantyczną sieć, której węzły byłyby równoprawne i wzajemnie mogłyby przyjmować swoje funkcje. W razie ataku i zniszczenia części sieci, przepływ informacji byłby nadal zapewniony. System bowiem momentalnie byłby w stanie znaleźć alternatywne drogi. Niestety w Pentagonie, który był głównym sponsorem prac nad siecią, nie ufano tak radykalnym rozwiązaniom. Jedenastotomowy raport2 Barana nie zyskał więc poparcia i odłożono go na półkę. Jednak do pomysłu powrócono i w roku 1968 poprzez wyspecjalizowaną agencję ARPA (Advence Research Projects Agency) Pentagon rozpoczął finansowanie programu budowy sieci rozproszonych. Już na wiosnę następnego roku pierwsza sieć tego typu, nazwana ARPANET3, została uruchomiona. Składała się ona tylko z czterech węzłów (były to komputery czterech uniwersytetów: Instytut badań w Stanford, Uniwersytet w Utah, Uniwersytet Kalifornijski w Los Angeles oraz Uniwersytet w Santa Barbara). Sieć dowiodła, że jest wstanie bardzo efektywnie działać. Od tego mementu rozwój sieci przebiegał w błyskawicznym tempie. W 1971 roku ARPANET miał 15 węzłów, a w dwa lata później już 37. W roku 1972 roku liczba hostów wynosiła już 40. Również w tym roku stworzony został pierwszy program poczty elektronicznej działający w sieci ARPANET. Twórcą poczty elektronicznej był Ray Tomlinson4. Pracujący w sieci naukowcy zaczęli odkrywać zalety tego sposobu komunikacji. Poczta elektroniczna była wykorzystywana nie tylko do przesyłania służbowych notatek i raportów, ale również prywatnej korespondencji, co dało podstawy do rozwoju „społeczności internetowej”. W październiku 1972 roku w ramach odbywającej się w Waszyngtonie międzynarodowej konferencji na temat łączności komputerowej miała miejsce pierwsza publiczna prezentacja działania ARPANET’u. Okazała się ona ogromnym sukcesem: obecni na konferencji naukowcy wykazali duże zainteresowanie siecią i możliwością współpracy przy jej rozwijaniu. Jeszcze w trakcie konferencji zdecydowano o utworzeniu Międzynarodowej Grupy Roboczej do Spraw Sieci (International Network Working Group). Tym samym do prac nad siecią włączono także naukowców spoza USA, a w roku następnym do ARPANET’u przyłączono, specjalnymi łączami satelitarnymi, dwa pierwsze węzły zagraniczne: jeden w Wielkiej Brytanii, a drugi w Norwegii. W ten sposób ARPANET stał się siecią międzynarodową. W miarę przyłączania do sieci kolejnych ośrodków i rozwoju kolejnych aplikacji (w roku 1972 opracowano ostateczną, stosowaną do dziś specyfikację protokołu telnet, w roku 1973 – FTP, a w roku 1977 – poczty elektronicznej) okazało się, że nie tylko w pełni zrealizowano cel eksperymentu, ale również przy okazji stworzono bardzo sprawne narzędzie komunikowania się naukowców ze sobą. W 1975 roku kierownictwo ARPA zdecydowało o zmianie statusu sieci ARPANET z eksperymentalnej na użytkową i przekazało sieć pod zarząd Wojskowej Agencji Łączności (Defense Communications Agency - DCA). Nie oznaczało to jednak bynajmniej, że prace nad rozwojem sieci zostały zaniechane. Sieć ARPANET nie posiadała oficjalnego systemu operacyjnego. Postawiono na UNIX. Powodów tego wyboru było kilka. W latach 1974 – 1980, kod źródłowy systemu UNIX został rozesłany do uniwersytetów w całym kraju. Możemy chyba powiedzieć, że to właśnie przyczyniło się do jego sukcesu. System ten stał się podstawowym systemem używanym podczas ćwiczeń naukowych, dzięki temu był dobrze znany pracującym na nich studentom. Co pośrednio przyczyniło się do jego zastosowania w wielu przedsiębiorstwach (gdyż przedsiębiorstwa takie nie musiały dokształcać nowo zatrudnionych pracowników, gdyż większość z nich doskonale znała system UNIX). Unix zyskiwał coraz większą popularność, wkrótce przeniesiono go na inne platformy, co jeszcze powiększyło bazę użytkowników.

Kiedy już uporano się z problemem wyboru systemu operacyjnego, ostatnim większym problemem jaki został do rozwiązania był protokół komunikacyjny. Okazało się bowiem, że początkowo stosowany protokół o nazwie NCP (Network Control Protocol) nie zdaje egzaminu i musi być zastąpiony nowym, nad którym intensywnie pracowano. Już w roku 1983 wszystkie komputery w sieci ARPANET przeszły na stosowanie w miejsce NCP „gotowego” już od kilku lat nowego zestawu protokołów sieciowych, określanego skrótem TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol). Protokół został stworzony w 1974 roku przez Vintona Cerfa i Roberta Khana6. Protokół wprowadzał nowy sposób przesyłu danych: wysyłane one były bit po bicie i dopiero na drugim końcu łączone w całość. W roku 1983 TCP/IP został oficjalnie uznany za obowiązujący w sieci ARPANET. W tym samym roku nastąpił rozpad ARPANET’u na dwie części. W poprzednich latach chęć podłączenia się do ARPANET’u, sieci z założenia wojskowej, zaczęło zgłaszać coraz więcej cywilnych uniwersytetów i instytutów naukowych, luźno tylko związanych z badaniami wojskowymi. Właśnie z tego powodu zdecydowano o rozdzieleniu sieci na dwie części: ściśle wojskową, która przybrała nazwę MILNET i nowy, mniejszy, „cywilny” ARPANET. Wtedy też zaczął być powszechnie używany – ze względu na wielkość węzłów położonych w różnych krajach – termin INTERNET, którym określano obie te sieci połączone razem.

Lata 80 to bardzo szybki rozwój sieci. Do systemu zostały włączone potężne sieci w Europie i Japonii. Cały czas usprawniano komunikację i powiększano przepustowość łączy. Pod koniec dekady liczba podłączonych do sieci komputerów przekroczyła 100 000. Lata następne dowiodły jednak, że był to dopiero skromny początek. W roku 1983 pojawiła się wersja systemu Unix, opracowana na Uniwersytecie Berkley, zawierająca wbudowaną implementację protokołów TCP/IP. Przed licznymi komputerami typu stacja robocza, wyposażonymi w tę właśnie odmianę Unix’a, otworzyła się zatem możliwość bezpośredniego podłączenia do Internetu. Z Internetem zaczęto łączyć już nie tylko pojedyncze duże komputery, lecz całe uczelniane sieci lokalne. W latach następnych nazwa Internet zaczęła wypierać określenie ARPANET. Jednym z głównych powodów było powstawanie i łączenie się coraz to nowych sieci opartych na protokole TCP/IP – zwłaszcza uruchomionego w 1986 roku NSFNET’u. Znaczenie ARPANET’u powoli, acz systematycznie malało i ostatecznie likwidacja sieci nastąpiła w 1990 roku. Wojsko nie miało ochoty utrzymywać rozrastającego się w szybkim tempie cywilnego Internetu i w roku następnym został on przekazany pod zarząd Narodowego Funduszu Nauki7 (National Science Foundation). Instytucja zrobiła wiele dla rozwoju sieci, między innymi poprzez sfinansowanie budowy nowego, szybkiego tak zwany rdzenia Internetu (ang. backbone), łączącego główne gałęzie sieci w USA – wspomnianego już NSFNET’u. NSFNET zapewnił dostęp do Internetu wielkiej liczbie instytucji naukowych i badawczych tak w USA, jak i na całym świecie (Polska została podłączona do Internetu w 1991 roku). Jednak Internet był ciągle siecią ściśle naukową, w której zabroniona była wszelka działalność komercyjna. Zapotrzebowanie na dostęp do Internetu narastało jednak także ze strony firm komercyjnych. Podczas konferencji związanej z pokrywaniem kosztów (utrzymywanie głównych łączy Internetu wymagało znacznych nakładów finansowych) Krajowa Fundacja Naukowa (NSF), która była zarządcą sieci, zrzekła się swojej władzy. Zdecydowano, że dalsze utrzymywanie sztucznego rozdziału sieci „naukowej” od „komercyjnej” nie ma sensu i zdecydowano się na całkowitą „prywatyzację” Internetu. Użytkownicy jednak nie odnieśli z tego zbyt wielkich korzyści, gdyż Internet ciągle nie był zbyt przyjazny (polecenia wpisywało się z linii poleceń) co zdecydowanie mogło odstraszać przeciętnego użytkownika. Rozwiązaniem tego problemu okazał się Gopher8. Był to program, który powstał na Uniwersytecie Minesota i służył do nawigacji po Internecie. Był pierwszym programem działający w środowisku graficznym GUI (ang. Graphical User Interface). Wkrótce potem pojawiła się przeglądarka World Wide Web.

W 1995 roku NSF został formalnie zlikwidowany, a poszczególne fragmenty jego rdzenia „przypadły” pięciu komercyjnym operatorom. Zaczęli powstawać niezależni komercyjni dostawcy usług Internetowych – ISP (Internet Service Provider), u których za niezbyt wygórowaną sumę każda firma bądź osoba prywatna mogła uzyskać dostęp do sieci. Zaczęły powstawać nowe przeglądarki takie jak NCSA Mosaic, Netscape Navigator i Microsoft Internet Explorer, które w dużym stopniu wpłynęły na popularność Internetu. I to jest już czas teraźniejszy Internetu – największej i najszybciej rozwijającej się sieci komputerowej świata.

---Autorem artykułu jest Tomasz Biegański

Artykuł pochodzi z serwisu Publikuj.org.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz